6 ماه و 4 روز پس از توافق هسته‌ای وین در 23 تیر 94، بیانیه مشترک ظریف و موگرینی در مقر اروپایی سازمان ملل در اتریش قرائت شد تا برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) وارد روند اجرا شود و به 2 سال مذاکرات فشرده و انتظارات جهانی خاتمه دهد. همچنین این بیانیه مشترک، مهر تاییدی بر تعهدات طرفین زد و لغو کلیه مفاد قطعنامه‌های 1696 (2006)، 1737 (2007)، 1747 (2007)، 1803 (2008)، 1835 (2008)، 1929 (2010) و 2224 (2015) تحریمی سازمان ملل، آمریکا و اتحادیه اروپا را در بر داشت. وزیر امور خارجه ایران، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اتفاق هیات‌های مذاکره‌کننده 30 دقیقه بامداد یکشنبه 27 دی( ۲۲ به وقت محلی) پس از آنکه گزارش تایید اقدامات ایران طبق برجام منتشر و در اختیار شورای حکام قرار گرفت، وارد ساختمان سازمان ملل شدند و بیانیه مشترک را که در آن بر توافق تاریخی، استوار و منصفانه مهر تایید زده شد، قرائت کردند. موگرینی و ظریف روز 26 دی را به‌عنوان روز اجرای برجام اعلام کردند. بیانیه‌ای که بلافاصله با واکنش‌های جهانی مواجه شد و استقبال بسیاری از کشورها و شخصیت‌ها را برانگیخت.
حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران پس از قرائت بیانیه ایران و 1+5، در بیانیه‌ای که در پایگاه ریاست جمهوری درج شد، گفت: «خدای منان را بر این نعمت بزرگ سپاس می‌گویم و در مقابل عظمت شما ملت صبور سر تعظیم فرود می‌آورم. این سربلندی و پیروزی بر شما مبارک باد.» روحانی با بیان اینکه در تاریخ هر ملتی، لحظاتی وجود دارد که به‌خوبی جایگاه و شخصیت آن ملت را نشان می‌دهد؛ لحظاتی که چشم جهان را به تصمیم و اراده یک ملت، خیره می‌کند و نفس‌ها را در سینه، حبس و ذهن‌ها را متمرکز می‌کند تا صدای مردمان یک کشور را بشنوند، نوشت: «یکی از آن لحظاتِ تاریخی، اکنون است که اراده تاریخ‌ساز ملت ایران تحقق یافته است و صدای صلح و عزت و فرهیختگی ایران اسلامی در جهان طنین‌انداز گشته است. ما ایرانیان، دستان خود را به‌سوی جهانیان به نشانه دوستی دراز کرده‌ایم و با عبور از همه دشمنی‌ها و بدگمانی‌ها و توطئه‌چینی‌ها، فصل تازه‌ای در روابط کشورمان با جهان گشوده‌ایم.»
فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که ریاست مذاکرات 1+5 با ایران را برعهده داشت، در بیانیه مشترک با ظریف اعلام کرد که همه تحریم‌های اقتصادی و مالی غرب به موجب گزارش آژانس برداشته خواهد شد. ظریف و موگرینی در بیانیه‌ای که به دو زبان فارسی و انگلیسی نوشته شده بود، گفتند: «امروز، ما به روز اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) رسیدیم. از زمان روز تصویب، ما مجدانه تلاش کردیم و تعهد مشترک و اراده جمعی خود را به نمایش گذاشتیم تا سرانجام موجبات اجرای برجام را فراهم کنیم. امروز، 6 ماه پس از نهایی شدن آن توافق تاریخی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید کرد که ایران تعهدات هسته‌ای ذی‌ربط خود تحت برجام را اجرا کرده است.» ظریف و موگرینی با بیان اینکه همه طرف‌ها باوری راسخ دارند که این توافق تاریخی، استوار و منصفانه است، خواست‌های همه را تامین می‌کند و اجرای مناسب آن گامی کلیدی در کمک به بهبود صلح، ثبات و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد بود، گفتند: «این دستاورد به روشنی ثابت می‌کند که با اراده سیاسی، پشتکار و از طریق دیپلماسی چندجانبه، ما قادریم سخت‌ترین معضلات را حل‌وفصل و راه‌حل‌های واقع‌بینانه‌ای که قابلیت اجرای موثر داشته باشند، پیدا کنیم. این یک پیام قاطع و امیدوارکننده است که جامعه بین‌المللی باید در تلاش‌های مان برای ساختن جهانی امن تر، مد نظر داشته باشد.»
فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین در گفت‌وگو با شبکه خبری «بی‌بی‌سی» با اشاره به آغاز اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) گفت: «ایران به تعهدات خود عمل کرده است.» او با اشاره به روابط اروپا با ایران گفت: «اروپا همواره پیش از اعمال تحریم‌ها و دیگر مشکلات در خط مقدم ارتباط فرهنگی و اقتصادی با ایران بوده است و از امروز من انتظار دارم که روابط اقتصادی با ایران به حالت قبل برگردد و بازارهای ایران، سرمایه‌گذاری اروپایی‌ها را جذب کند و من آمادگی دارم که گروه‌ها و کمیسیون‌های اروپایی را برای فعالیت‌های مختلف در ایران در هر زمینه‌ای که بتوان فعالیت کرد، هدایت کنم.» اتحادیه اروپا پس از چراغ سبز آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای اجرای توافق تاریخی هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 در ژوئیه (تیر) به تحریم‌های اقتصادی و مالی علیه ایران پایان داد. تصمیم برداشته شدن تحریم‌ها با انتشار در نشریه رسمی اتحادیه اروپا در کمتر از یک ساعت پس از تصویب رسمی آن توسط 28 عضو این اتحادیه، اجرایی می‌شود.
واکنش‌های جهانی
در واکنش‌ها به روز اجرای برجام، فیلیپ هاموند وزیر خارجه بریتانیا شامگاه شنبه از اجرایی شدن برجام استقبال کرد و آن را نتیجه سال‌ها صبر و شکیبایی و تلاش دیپلماتیک دانست. او ابراز امیدواری کرد که شرکت‌های انگلیسی از فرصت ایجاد شده به دنبال لغو تحریم‌های ایران، بتوانند استفاده کنند. هاموند اضافه کرد: در این میان افراد شکاکی نیز بودند که عنوان می‌کردند که ایران هرگز حاضر به انجام تعهداتش براساس توافق – وین – نیست، اما آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید کرد که این کشور به تعهداتش عمل کرده است. وزیر خارجه بریتانیا همچنین در پیام توییتری خود اجرای برجام را تاریخی خواند. او در این پیام عنوان کرد که اجرای برجام سبب افزایش امنیت، آبادانی و گشایش در تحریم‌ها خواهد شد. «لوران فابیوس» وزیر خارجه فرانسه می‌گوید این کشور به دقت، پایبندی ایران به اجرای توافق جامع هسته‌ای، موسوم به «برجام» را تحت نظر خواهد داشت. «فابیوس» با استقبال از فرا رسیدن روز اجرای «برجام»، آن را گامی مهم در راستای تلاش‌های بین‌المللی برای کنترل اشاعه هسته‌ای عنوان کرد. رئیس دستگاه دیپلماسی فرانسه گفت: «فرانسه با قاطعیت سازنده، نقش بسزایی در به پایان رسیدن این توافق داشته است. پاریس، به دقت هشیار خواهد بود که این توافق، کاملا رعایت شده و اجرا شود.» سباستین کورتس، وزیر خارجه اتریش با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی «توییتر» نوشت که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجرای کامل تعهدات ایران را بنابر توافق وین تایید کرد و همچنان (بر برنامه هسته‌ای ایران) نظارت خواهد داشت. او همچنین نوشت: «به این ترتیب تحریم‌های مالی و اقتصادی برداشته شده‌اند.»
وزیر امور خارجه چین نیز با ابراز خرسندی از به فرجام رسیدن برنامه جامع اقدام مشترک، این موفقیت را به ملت ایران تبریک گفت و این روز را برای مردم ایران، فرخنده دانست. «وانگ یی» روز یکشنبه در بیانیه‌ای با اشاره به تلاش‌های همه‌جانبه کشورهای مرتبط با پرونده هسته‌ای ایران در رسیدن به این توافق نوشت: رسیدن به برجام و اجرای آن یک ماموریت غیرممکن بود که با یک توافق خوب و تاریخی ممکن شد. همچنین «جولی بیشاپ» وزیر امور خارجه استرالیا روز یکشنبه اظهار کرد که دولت استرالیا پس از این، تحریم‌های مستقل و مشخص اعمال شده کانبرا و تحریم‌هایی که براساس قطعنامه سازمان ملل اعمال شده از جمله تحریم‌های اقتصادی را لغو می‌کند. بان‌کی‌مون، دبیر کل سازمان ملل روز شنبه از اجرای توافق‌نامه هسته‌ای بین ایران و شش قدرت جهانی استقبال کرده و آن را یک نقطه عطف و مهم خواند. در بیانیه سخنگوی دبیرکل سازمان ملل به نقل از بان گفته شده است این دستاورد نشان می‌دهد که گفت‌وگو و دیپلماسی صبورانه می‌تواند نگرانی‌های هسته‌ای را رفع کند. همچنین خاویر سولانا، مسوول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام اجرای برنامه جامع اقدام مشترک و لغو تحریم‌ها را خبرهایی خوب توصیف کرد.
وزیر امور خارجه ژاپن با استقبال از ورود توافق هسته‌ای به مرحله اجرا، آن را حاصل تلاش‌های سخت تمام طرف‌های مذاکره‌کننده به علاوه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دانست. وزیر امور خارجه ژاپن روز یکشنبه با انتشار بیانیه‌ای از آغاز اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) استقبال کرد. فومیو کیشیدا افزود: ژاپن در راستای بهره بردن از این فرصت مهم برای پیشرفت، روابط دوستانه قدیمی‌اش با ایران را افزایش خواهد داد. کره‌جنوبی نیز روز یکشنبه اعلام کرد این کشور همکاری دوجانبه با ایران را افزایش خواهد داد. وزارت تجارت کره‌جنوبی اعلام کرد: این کشور فورا محدودیت‌ها روی تجارت دوجانبه مرتبط با نفت، پتروشیمی، خودرو و دیگر موارد مهم را لغو خواهد کرد. وزارت خارجه ترکیه نیز در بیانیه‌ای از اعلام رسمی روز اجرای توافق هسته‌ای بین ایران و گروه 1+5 استقبال کرده و از طرفین خواست برای احیای امنیت و ثبات در منطقه همکاری کنند. دولت اسپانیا نیز اعلام کرد که برای انجام وظایف تعیین شده توسط شورای امنیت سازمان ملل برای این کشور در چارچوب اجرای برجام که از شنبه شب اجرایی شده است، آمادگی دارد. سفارت هند در ایران نیز در بیانیه‌ای با استقبال از اجرای برجام و لغو تحریم‌ها علیه ایران اعلام کرد: هند از اعلامیه لغو تحریم‌های مربوط به موضوع هسته‌ای ایران استقبال می‌کند.
استقبال هیلاری کلینتون
هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه سابق و یکی از نامزدهای حزب دموکرات برای رقابت در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده آمریکا از اجرایی شدن برجام استقبال کرد و به باراک اوباما و تیم او بابت این پیروزی دیپلماتیک تبریک گفت. به گزارش عصر ایران به نقل از وب‌سایت هیل، کلینتون با صدور بیانیه‌ای رسیدن به توافق هسته‌ای و اجرایی شدن برجام را یک پیروزی دیپلماتیک بزرگ بین ایران و جامعه جهانی دانست. کلینتون تاکید کرد: اجرایی شدن برجام قدمی مهم رو به جلو در جهت جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است. (با این توافق) ایران تعداد سانتریفیوژهای خود را کاهش داد، یک رآکتور هسته‌ای (اراک) خود را تغییر داد و تقریبا تمامی ذخایر اورانیوم خود را به خارج از این کشور منتقل کرد. کلینتون افزود: اینها گام‌هایی مهم هستند که ایالات‌متحده و متحدان ما و تمامی جهان را امن‌تر می‌کند. من به اوباما و تیم او تبریک می‌گویم و به نقش خود در آغاز این فرآیند دیپلماتیک افتخار می‌کنم.
آمانو به تهران می‌آید
از سوی دیگر، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران با تاکید بر اینکه تیم هسته‌ای کشورمان جوانب اجرای برجام را سنجیده است، گفت: به مردم نسبت به اجرای برجام امید می‌دهم، چرا که خودم نیز نسبت به این امر امیدوار هستم. به گزارش «ایسنا» بهروز کمالوندی در برنامه «پیشخوان خبر» شبکه خبر که به‌صورت زنده پخش می‌شد در مورد سفر یوکیا آمانو به تهران، ابراز کرد: او به دعوت ایران امشب(یکشنبه) وارد تهران خواهد شد و با رئیس‌جمهور و همچنین رئیس سازمان انرژی اتمی دیدار و گفت‌وگو خواهد کرد. این مقام مسوول در سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه قرار نیست آمانو از جایی بازدید کند، تاکید کرد: «همان‌طور که اشاره کردم او به دعوت ایران این سفر را انجام داده و ما تلاش داریم هرچه زودتر به نتیجه‌گیری گسترده دست پیدا کنیم. در برجام روند اجرا 8 سال پیش‌بینی شده ولی ما می‌خواهیم زودتر به این موضوع دست پیدا کنیم و این امری شدنی است، البته با همکاری ایران و آژانس.»
واکنش عاجزانه اسرائیل
در مقابل اما، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی روز یکشنبه در واکنش به لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران گفت: اسرائیل اجازه نخواهد داد تا ایران به تسلیحات هسته‌ای دسترسی داشته باشد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، بنیامین نتانیاهو در جریان نشست کابینه اسرائیل گفت: سیاست اسرائیل این بوده و دقیقا همین باقی خواهد ماند که به ایران اجازه ندهد به تسلیحات اتمی دست پیدا کند. نخست‌وزیر اسرائیل پیش از این نیز اعلام کرده بود: حتی پس از امضای توافق هسته‌ای، ایران بلندپروازی خود برای دستیابی به تسلیحات اتمی را رها نکرده و همواره در پی دستیابی به سلاح اتمی است.
دیدگاه خود را بنویسید